Voorjaarsconcert 2019

Petite Messe Solennelle van Rossini

De luisteraar, die de Petite Messe Solennelle voor het eerst hoort, zal geneigd zijn te zeggen, dat het stuk noch klein, noch ernstig, noch specifiek liturgisch van geest is. De première werd gegeven in het huis van Gravin Louise Pillet-Will, aan wie het opgedragen was, en de luisteraars vonden algemeen, dat de Mis een magnifieke prestatie was, een creatieve zelf-vernieuwing van de 71 jaar oude componist.

Rossini vond 12 zangers het ideale aantal voor de uitvoering: de solisten moesten de koordelen zingen, als ze op dat moment geen solo zongen. De uitvoeringspraktijk werd uiteindelijk met grotere koren en aparte solisten. Oorspronkelijk was de begeleiding voor 2 piano’s en harmonium. Dat lijkt een vreemde combinatie, maar gezien de context van een salonstuk is zo’n instrumentatie niet ongebruikelijk. In de jaren 1866-67 orkestreerde Rossini het stuk.

Ritme en modulatie spelen een belangrijke rol in de opening (Kyrie), en de ritmische opwinding wordt vervolgd in Gloria en Credo (let ook op de contrapunt in Cum Sancto Spiritu en Et Vitam Venturi Saeculi. De prachtige tenorsolo Domine Deus herinnert aan Cujus Animam uit Rossini’s eerder geschreven Stabat Mater, terwijl Rossini’s opera-wortels herkenbaar zijn in het Quoniam. De invoeging van O Salutaris (geen onderdeel van de liturgie, maar vaak gebruikt als lied gedurende de mis of Benedictus) gaf Rossini de gelegenheid om te experimenteren met de ongebruikelijke harmonieën die hij toen in zijn pianostukken gebruikte. Het laatste, oplichtende Agnus Dei voor countertenor (Rossini’s lievelingsstem) en koor brengt het werk tot een dramatisch einde.

Barry Creasy, Chairman Collegium Musicum London